Ik was erg geïnteresseerd in hondentraining, zelfs voordat ik mijn eigen hond kreeg. Gefascineerd kon ik bij familieleden en vrienden observeren, hoeveel verschillende trainingsmethoden gebruikt kunnen worden om de viervoeter gehoorzaamheid te leren. Diverse tv-programma’s met hondentrainers beïnvloedden mij om een eigen trainingsconcept te ontwikkelen, dat ik later wilde gebruiken om mijn eigen hond te trainen en dat ook deed. 

Met behulp van het stimulus-respons patroon principe (ook wel conditionering genoemd), dat gebaseerd is op zowel negatieve als positieve bekrachtiging, kon ik mijn nieuwe huisdier een geweldloze, liefdevolle manier van trainen geven die toch begrijpelijk was voor de hond.

Historische achtergrond

De grondlegger van de klassieke conditionering is een onderzoeker uit Rusland genaamd Ivan Petrovitsj Pavlov. De beslissende factor voor zijn leertheorie was een waarneming die hij bij toeval deed tijdens het uitvoeren van zijn experiment over de spijsvertering en speekselvorming bij honden, dat werd bekroond met de Nobelprijs . Pavlov constateerde bij honden, dat hun speekselvorming toenam bij het enige geluid van de voetstappen van hun baasje . Hij concludeerde dat honden deze situatie associeerden met latere voeding.

In 1905 kon hij deze veronderstelling bevestigen met een van zijn beroemdste experimenten, de hond van Palow. Daartoe luidde Palow bij elke voeding een bel. De honden leerden snel een verband te leggen tussen bellengeluid en eten . Toen later alleen de bellenwerden gebruikt volgens , maar geen voedsel werd aangeboden, nam het speekselen van dedezelfde honden toch toe. De leertheorie van Pavlov vond wat toen nog wetenschappelijke bevestiging was en kreeg zo de naam conditionering.

Pas in 1930 werd het onderzoek naar deze gebieden voortgezet door de Amerikaanse psycholoog Burrhus Frederic Skinner. Hij wordt de uitvinder genoemd van het zogenaamde geprogrammeerd leren en wordt beschouwd als de ontwikkelaar van de bekende Skinner box, waarin dieren nieuw gedrag leerden door voorwaardelijke versterking.

Gedragsversterking

Er wordt onderscheid gemaakt tussen twee gedragsversterkende methoden. Bij positieve bekrachtiging wordt het toevoegen van een bepaalde reactie of situatie deens gedrag bij de hond op een prettige manier bevestigd. Zo wordt de hond duidelijk gemaakt dat hij iets goed heeft gedaan. Het maakt niet veel uit of de hond in deze gevallen wordt geaaid, een traktatie krijgt of een extra speelrondje. Het is belangrijk dat deze reacties direct door de hondeneigenaar worden uitgevoerd, zodat de hond de twee kan associëren.

Met negatieve bekrachtiging wil de hondeneigenaar storend gedrag van de hond voorkomen door onaangename tegenacties . Het concept is in principe hetzelfde als bij positieve bekrachtiging, alleen wordt het uitgevoerd met maatregelen die voor de hond als onaangenaam worden ervaren. Als een waterschuwe hond herhaaldelijk met water wordt bespat als hij te hard blaft, , zal hij het constante geblaf verminderen omdat het voor hem geassocieerd wordt met water.

Zinvol gebruik bij hondentraining?

Een hond opvoeden, heeft niets te maken met het breken van de natuurlijke wil van de viervoeter om . Een opvoeding, die zowel op positieve als negatieve bekrachtigingsbasis wordt uitgevoerd, wordt door de hond als geweldloos ervaren en bevordert dus een harmonieus samenleven van mens en dier.

Positieve bekrachtiging betekent bijv. dat bij het vervullen van gewenste eisen aan de hond, een beloning plaatsvindt.

Negatieve bekrachtiging daarentegen betekent b.v. dat de hond wordt buitengesloten, zodra hij begint te blaffen naar bezoekers en pas weer de kamer in mag, als hij stil is.

Als deze trainingsmethode correct wordt toegepast, profiteert niet alleen de eigenaar, maar leert de hond zijn grenzen kennen en is daardoor meer ontspannen. 

Suggesties om gewenst gedrag positief te versterken

• Sterke en overdreven lofzang van de hond versterkt het geloof van de hond dat hij alles goed heeft gedaan. Het is belangrijk om de lof te overdrijven, zodat de hond emotioneel voelt dat zijn gedrag gewenst was. 
  

• Door herhaling van het gewenste gedrag kan de hond de situatie en de daaropvolgende positieve bekrachtiging van de kant van zijn baas beter en intensiever onthouden.
  

• Beloning via hondensnacks hebben een effectief leereffect, omdat het eten van traktaties de hond een positieve ervaring geeft die gericht is op zijn smaakzin.
  

• Fysieke aandacht bereikt altijd het gewenste pedagogische effect, want op wordt de directe opdrachtuitvoering, bijv. breng de bal, zit, enz. onmiddellijk gevolgd door een fysiek uitgevoerde beloning .
  

• Het uitdelen van favoriete speeltjes van de hond wordt door de hond positief ontvangen, omdat hij tijd en actie associeert met zijn baas.